Старажытнае свята развітання з зімой і сустрэчы вясны. Суправаджаецца абрадавымі вясновымі песнямі, карагодамі. Людзі заклікаюць вясну хутчэй прыйсці, радуюцца першаму вясноваму сонцу і праганяюць зіму.
Як і многія іншыя язычніцкія абрады, Гуканне вясны не мела канкрэтнай даты святкавання.
Пра здаровейка пытаецца:
— Ой, чалом, чалом, да цёплае лецейка!
— Ой, здарова была, да халодная зімачка!
— Што цябе, лецейка, узвелічаюць,
Мяне, зімачку, праклінаюць?
— Бо ты, зімачка, халодная,
Лугі, балоты памарозіла.
Беларускія народныя гульні "Гусі ляцяць!", "Спрытны Верабей", "Каршун" , "Хворы Верабей", "Гусі-лебедзі і воўк", "А мы проса сеялі", "У арла".
"Гуканне вясны". Р. Баравікова
«Сонейка-сонца»
«Гушкі, гушкі, гушкі»
Т. Кляшторная. «Шпак»
Я. Крупенька. «Шпак»
Я. Колас. «Сонца грэе, прыпякае»
Беларускія народныя лялькі Птушка-радасць, Птушка, Вяснянка.
- У некаторых мясцінах Гуканне вясны супадала з канцом масленкавага тыдню.
- У некаторых раёнах вясну пачыналі гукаць 1 сакавіка, на свята Аўдакеі (Аўдоцця-вясноўка).
- 9 сакавіка спраўляліся Саракі - свята, у якое, паводле павер’яў, павінны былі прыляцець з поўдня сорак ”выраяў” (птушыных зграй).
- У іншых мясцінах вясну пачыналі гукаць на Дабравешчанне (Звеставанне), якое святкавалася 25 сакавіка.
Пасля пераходу на Грыгарыянскі каляндар ўсе праваслаўныя святы ”зрушыліся” на 13 дзён наперад. Саракі ”пераехалі” на 22 сакавіка, і вясну найчасцей гукаюць у 10-20-х лічбах сакавіка.
Найчасцей збіраліся на адкрытым месцы (горцы, беразе ракі, краі лесу ці нават даху хаты ці лазні). Справа ў тым, што менавіта высокія месцы вясною першымі вызваляюцца ад снегу. Сяляне складалі вогнішча з рознай старызны і спявалі вакол яго песні-вяснянкі. Часам моладзь, як і на купальскія ігрышчы, ладзіла скокі праз вогнішча. Спальванне старызны сімвалізавала развітанне з зімою, аднаўленне свету, амалоджванне прыроды.
Найчасцей пяклі сорак кавалкаў печыва ў выглядзе птушак і раздавалі дзецям. Часам дзяўчаты бралі палатно і хісталі яго, падкідваючы на ім уверх печаных жаваронкаў. Гэта як бы імітыравала палёт і павінна было паскорыць вяртанне птушак з Выраю. Адным з першых кожную вясну прылятаў жаўрук. Ён і лічыўся ”вястуном” вясны.
Крыніца: https://be.wikipedia.org
Крыніца: https://be.wikipedia.org
Веснавыя песні
***Зіма з летам сустракаецца,
Пра здаровейка пытаецца:
— Ой, чалом, чалом, да цёплае лецейка!
— Ой, здарова была, да халодная зімачка!
— Што цябе, лецейка, узвелічаюць,
Мяне, зімачку, праклінаюць?
— Бо ты, зімачка, халодная,
Лугі, балоты памарозіла.
Беларускія народныя гульні "Гусі ляцяць!", "Спрытны Верабей", "Каршун" , "Хворы Верабей", "Гусі-лебедзі і воўк", "А мы проса сеялі", "У арла".
"Гуканне вясны". Р. Баравікова
«Сонейка-сонца»
«Гушкі, гушкі, гушкі»
Т. Кляшторная. «Шпак»
Я. Крупенька. «Шпак»
Я. Колас. «Сонца грэе, прыпякае»
Беларускія народныя лялькі Птушка-радасць, Птушка, Вяснянка.
|
Комментариев нет:
Отправить комментарий